Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze

POSTANOWIENIE

CZĘŚCIOWE

Dnia 27 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący SSR Zenon Węcławik

Protokolant Joanna Pulkowska

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 r. w Kamiennej Górze

na rozprawie sprawy z wniosku S. T.

przy udziale J. T.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

zasądzić od uczestnika postępowania J. T. na rzecz wnioskodawczyni S. T. kwotę 2.823.002,92 zł ( słownie złotych: dwa miliony osiemset dwadzieścia trzy tysiące dwa złote i 92/100), płatną w następujących kwotach i terminach:

- 282.300,31 zł do dnia 30.06.2023 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 31.12.2023 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 30.06.2024 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 31.12.2024 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 30.06.2025 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 31.12.2025 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 30.06.2026 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 31.12.2026 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 30.06.2027 r.,

- 282.300,29 zł do dnia 31.12.2027 r.,

z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia płatności którejkolwiek raty, z tytułu korzystania przez (...) sp. z o.o. z udziału wnioskodawczyni w infrastrukturze technicznej, której była pozbawiona w okresie od 01.01.2005 r. do 05.06.2018 r.

Sygn. akt I Ns 1/15

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 26.09.2003 r. S. T. wystąpiła o podział majątku wspólnego należącego do niej i uczestnika postępowania J. T.. Jako składniki majątku wspólnego wskazała: Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjno-Handlowe (...) w K., (...) w Z. przy ul. (...), spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego w Z. przy ul. (...), odrębny lokal mieszkalny w M. przy ul. (...), zabudowane dwoma garażami działki nr (...) o łącznej pow. 0,0042 ha położone w M. przy ul. (...), samochód osobowy marki M. (...) rok prod. 1974, samochód osobowy marki M. (...) rok prod. 1974, meble i sprzęt AGD oraz RTV stanowiące wyposażenie mieszkania stron w M., środki pieniężne na subkoncie bankowym syna stron D. T. w (...) S.A. w Z. i magazyn części zamiennych w S.. Domagała się ponadto rozliczenia z tytułu nakładów poczynionych w latach 1995 – 2002 z majątku wspólnego stron na majątek odrębny uczestnika w postaci domu w M. przy ul. (...) oraz z tytułu pobranej przez uczestnika z firmy P.U. P.H. (...) w okresie od 20.01.2003 r. do 27.06.2003 r. kwoty 233.190,00 zł ( później kwoty 961.000 zł do września 2004 roku – k. 825 ). Do rozliczenie przedstawiła także nakłady z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestnika w postaci zakupionych przez niego w 1995 roku udziałów w L. TV i elektrowni wodnej w D. oraz uiszczonego w 2002 roku wadium na zakup tartaku.

Postanowieniem wstępnym Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 18.07.2008 r., zmienionym po rozpoznaniu od niego apelacji w dniu 6.11.2008 r., ustalono ostatecznie równe udziały stron w majątku wspólnym ( k. 1244 i 1307 – t. VII ).

Również postanowieniem wstępnym Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 21.06.2006 r. ustalono, że w skład dorobku stron wchodzi m.in. lokal użytkowy położony w Z., przy ul. (...) ( k. 916, 1085, 1244 ).

Z kolei postanowieniem częściowym Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 6.03.2014 r. ( VII Ns 1/13 ) ustalono, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi m.in. kwota 5.950.000,00 zł stanowiąca równowartość Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjno-Handlowego (...) w K., którą przyznano uczestnikowi za spłatą wnioskodawczyni w pięciu półrocznych ratach ( k. 2756 ). Orzeczenie to jednak uchylono w dniu 9.10.2014 r. ( wskutek rozpoznania apelacji ) i sprawę przekazano do ponownego rozpoznania ( k. ( k. 3129 ).

Po ponownym rozpoznaniu sprawy w powyższym zakresie, Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze wydał w dniu 24.11.2017 r. postanowienie częściowe, w którym powtórnie ustalił, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi m.in. równowartość Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjno-Handlowego (...) w K., jednakże przyjął wartość tego składnika na kwotę 4.925.368,90 zł, którą znowu przyznano uczestnikowi za spłatą wnioskodawczyni, tyle, że w dziesięciu półrocznych ratach ( k. 8808 ). Rozpoznając kolejny raz apelacje obu stron od tego orzeczenia Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, postanowieniem z 5.06.2018 r. ( II Ca 167/18 ), poprzestał w zasadzie na obniżeniu jedynie wysokości zasądzonej spłaty do 3.585.407,98 zł ( k. 8921 ). Po rozpoznaniu jednak skargi kasacyjnej uczestnika od tego orzeczenia, Sąd Najwyższy postanowieniem z 9.07.2020 r. ( V CSK 500/18 ) uchylił zaskarżone postanowienie m.in. w zakresie zasądzonej spłaty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania ( k. 9013 ). W uzasadnieniu swego orzeczenia wskazał na przepisy art. 224 – 225 k.c. w związku z art. 206-207 k.c. jako najpowszechniej przyjęty w judykaturze środek osiągnięcia równowagi majątkowej naruszonej wskutek używania rzeczy wspólnej ponad udział we współwłasności ( k. 9016 ). Po ponownym rozpoznaniu sprawy w przekazanych ramach, Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze postanowieniem z 27.05.2021 r. ( ( II Ca 573/20 ), zmniejszył spłatę należną uczestnikowi do kwoty 49.828,80 zł i przekazał Sądowi Rejonowemu w Kamiennej Górze do rozpoznania roszczenie wnioskodawczyni zgłoszone w toku postępowania odwoławczego, którym domagała się zapłaty od uczestnika na jej rzecz kwoty 2.800.000,00 zł za naruszenie jej uprawnień jako współwłaściciela infrastruktury technicznej (...) w K. w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. ( k. 9130-9131 i 9134 ). W piśmie procesowym z dnia 14.11.2022 r. wnioskodawczyni sprecyzowała wysokość dochodzonej kwoty z powyższego tytułu na 2.823.002,92 zł ( k. 9233 ).

Uczestnik postępowania w piśmie procesowym z dnia 6.12.2022 r. wniósł o oddalenie żądania zapłaty na rzecz wnioskodawczyni kwoty 2.823.002,92 zł ( k. 9251-9255 ). Naprowadził, że roszczenie wnioskodawczyni dochodzone z art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. należy uznać za przedawnione ( upłynęło sześć lat ) i zgłosił w tym zakresie zarzut przedawnienia. Niezależnie od tego podniósł, że wnioskodawczyni nie wykazała ani faktu korzystania przez (...) sp. z o.o. z infrastruktury technicznej wnioskodawczyni, ani też rozmiaru należnego wynagrodzenia. Przyjęła bowiem jedynie za biegłym oszacowaną kwotę wynagrodzenia, podczas, gdy przyjęta przez rzeczoznawcę metodologia wyceny odbiega – zdaniem uczestnika - od zwykle przyjmowanych w praktyce orzeczniczej. Poza tym, wskazał na brak biernej legitymacji procesowej uczestnika co do zgłoszonego roszczenia, którego właściwym adresatem powinna być spółka (...) sp. z o.o.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 23.11.2022 r. zarządził na podstawie art. 218 k.p.c. oddzielna rozprawę co do zgłoszonego w postępowaniu odwoławczym roszczenia wnioskodawczyni o wynagrodzenie za korzystanie przez (...) sp. z o.o. z udziału wnioskodawczyni w infrastrukturze technicznej (...) w K. w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. ( k. 9248 ). Następnie, postanowieniem częściowym z 27.01.2023 r. ( I Ns 1/15 ) Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 2.823.002,92 zł, płatną w dziesięciu ratach półrocznych za korzystanie przez (...) sp. z o.o. z udziału wnioskodawczyni w infrastrukturze technicznej, której była ona pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. ( k. 9264 ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni S. T. i uczestnik postępowania J. T. zawarli 9.02.1980 r. związek małżeński. Wynikająca z zawarcia tego małżeństwa majątkowa wspólność ustawowa została zniesiona wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgorzelcu z dnia 4.06.2003 r. z datą wsteczną, tj. z dniem 1.01.2003 r. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 19.02.2004 r. małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie.

( dowód: odpis aktu małżeństwa na k. 16 akt, wyrok Sądu Rejonowego w Zgorzelcu na k. 14 akt i wyrok Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze na k. 323 akt )

Od 19.06.1982 r. J. T. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług teleradiomechaniki, skupu i sprzedaży artykułów elektrycznych i elektronicznych. Miejscem jej wykonywania była K., a prowadzona była w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Burmistrza K.. Na początku lat 90-tych działalność ta została poszerzona o świadczenie usług w zakresie telewizji kablowej. W Z. przy ulicy (...) powstało studio telewizji kablowej. Rozwój przedsiębiorstwa był finansowany z dochodów małżonków, zaciąganych kredytów i pożyczek od osób fizycznych. Zarówno uczestnik, jak i wnioskodawczyni intensywnie zaangażowali się w prowadzenie i rozwój przedsiębiorstwa. Strony zamieszkały w Z.. Wnioskodawczyni zrezygnowała z dotychczasowej pracy jako nauczycielka i od stycznia 1993 r. wspólnie z uczestnikiem prowadziła firmę. Zajmowała się sprawami administracyjnymi i była pełnomocnikiem uczestnika. Przedsiębiorstwo prężnie się rozwijało świadcząc usługi w zakresie telewizji kablowej. Początkowo w obrębie Osiedla (...) w Z., z czasem zaś sukcesywnie poszerzało swoją działalność na pozostałe obszary Z.. Powiększało ofertę programową i zwiększało ilość abonentów. Czołowa stacja znajdowała się w wynajętym lokalu w Z. przy ul. (...).

Z czasem, odrębna telewizja kablowa została założona w ramach działalności uczestnika w nieodległej od Z. miejscowości P.. (...) czołowa znajdowała się tam w wynajętym lokalu przy ul. (...).

( dowód: zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z 30.12.1989 r. na k. 170 akt, z 8.07.1997 r. na k. 17 akt i z 24.02.2004 r. na k. 94 akt, umowa pożyczki z 15.02.1992 r. na k. 318 akt, zeznania świadków: B. R. na k. 708-709v. akt, R. K. na k. 746v.-747 akt i D. T. na k. 786v.-788v. i 789 akt oraz zeznania wnioskodawczyni na k. 2736 akt )

W 1996 roku J. T. zaczął studia i (...) sama prowadziła wspólną firmę. W 1999 roku uczestnik poważnie zachorował, w związku z czym 30.12.1999 r. wraz z żoną oddali prowadzone dotychczas przedsiębiorstwo w użytkowanie ich synowi D. T.. W umowie ustanowienia użytkowania małżonkowie oświadczyli m.in., że „ ich wspólny dorobek małżeński obejmuje także własność składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych wynikających z działalności gospodarczej prowadzonej osobiście przez jednego z nich – J. T., na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej Burmistrza Miasta K. pod nr 311/89, na terenie miasta Z., K., M. i S., stanowiących przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ Kodeksu cywilnego, obejmujących między innymi:

- nazwę Przedsiębiorstwo (...) i (...) Telewizji (...) w Z., ich znaki graficzne i towarowe ustanowione w odpowiednim trybie,

- uprawnienia do rozprowadzania programów telewizyjnych i radiowych w sieciach kablowych wynikających z rejestracji w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji,

- zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa,

- prawa wynikające z umów najmu, w tym także na lokale w Z. i K., umów dzierżawy, umów licencyjnych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych, umów leasingu, umów zawartych z abonentami telewizji kablowej, umów o pracę oraz innych nazwanych i nienazwanych, zawartych w celu prowadzenia przedsiębiorstwa …”.

( dowód: umowa użytkowania z 30.12.1999 r. na k. 98 akt )

We wrześniu 2000 roku uczestnik ponownie zaczął prowadzić przedsiębiorstwo stron. W 2001 roku wnioskodawczyni zachorowała na raka i przeszła trzy zabiegi operacyjne. W 2002 roku uczestnik zaczął spotykać się z inną kobietą, która obecnie jest jego żoną. Między małżonkami zaczęło dochodzić do konfliktów, wzajemnych oskarżeń i kłótni, które miały miejsce także w siedzibie przedsiębiorstwa. Uczestnik cofnął wnioskodawczyni pełnomocnictwo i wypowiedział ubezpieczenie społeczne oraz przekazał pracownikom pisma zabraniające kontaktów z wnioskodawczynią. W 2003 roku zabronił wnioskodawczyni pojawiania się w firmie.

( dowód: zeznania świadka B. R. na k. 708-709 akt i zeznania wnioskodawczyni na k. 2737 akt )

Przedsiębiorstwo stron dobrze prosperowało i miało bardzo dobre perspektywy dalszego rozwoju. Jego dochód systematycznie wzrastał i wynosił brutto: w 2000 r. – 117.735,96 zł, w 2001 r. – 242.730,36 zł, w 2002 r. – 521.205,09 zł i w 2003 r. – 821.786,34 zł. Dochód pochodził przede wszystkim z opłat abonenckich, a w niewielkim zakresie także z reklam.

( dowód: PIT-y z lata 2000-2002 na k. 137,154 i 151 akt, PIT za 2003 r. na k. 156 akt IIK 536/05, B. R. na k. 708-709v. akt, R. K. na k. 746v.-747 akt i D. T. na k. 786v.-788v. i 789 akt oraz zeznania wnioskodawczyni na k. 2737 akt )

W dniu 12.02.2004 r. J. T. jako jedyny wspólnik założył (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Następnie, w dniu 1.08.2004 r., uczestnik jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowo–Usługowe (...) Z. ul. (...), a zarazem wydzierżawiający zawarł z (...) spółką z o.o. umowę dzierżawy urządzeń telewizji kablowej w Z. i urządzeń telewizji kablowej w P., służących do rozprowadzania i rozpowszechniania sygnału radiowo-telewizyjnego. Czynsz z tytułu dzierżawy ustalono na 15.000,00 zł. W tym samym dniu została też podpisana umowa dzierżawy środków trwałych i wyposażenia pomiędzy J. T. jako przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowo–Usługowe (...) Z. ul. (...), a jednocześnie wydzierżawiającym i (...) spółka z o.o.. Czynsz z tytułu dzierżawy ustalono na 12.000,00 zł.

( dowód: wypis aktu notarialnego założenia spółki na k. 454-457 akt, odpis KRS na k. 68-73 akt IC 200/06, umowa dzierżawy wraz z załącznikiem na k. 16 i 113 akt IC 200/06, umowa dzierżawy z załącznikiem na k. 16 i 17 akt IC 216/07 )

Uczestnik przystąpił jednocześnie do wymiany umów abonenckich. Poinformował abonentów, którzy korzystali z telewizji kablowej na podstawie umów z P.U. P.H. (...) jako operatorem sieci telewizji kablowej, że nastąpiła zmiana formy prawnej działalności operatora na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wezwał do podpisania umów ze spółką. W następstwie czego (...) spółka z o.o. przejęła abonentów P.U. P.H. (...).

( dowód: pismo uczestnika na k. 467 i 468 akt, zeznania świadka D. T. na k. 787 akt, zeznania wnioskodawczyni na k. 2737 akt )

Decyzją Burmistrza K. z 25.11.2004 r. wykreślono z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 19.11.2004 r. działalność gospodarczą prowadzoną przez J. T., zarejestrowaną pod numerem 311/89.

( dowód: decyzja Burmistrza K. na k. 553 akt )

Czynności uczestnika polegające na dysponowaniu składnikami wchodzącymi w skład P.U. P.H. (...) po zniesieniu wspólności majątkowej były podejmowane bez zgody wnioskodawczyni.

Wyrokiem z 2.03.2007 r. Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze ustalił, że umowa dzierżawy urządzeń telewizji kablowej w Z. i urządzeń technicznych telewizji kablowej w P. nr 1/D/04, zawarta pomiędzy J. T. i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest nieważna.

Wyrokiem z 24.10.2008 r. Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze ustalił, że umowa dzierżawy nr (...) zawarta pomiędzy J. T. i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest nieważna.

Podstawą ustalenia nieważności obu umów było ich zawarcie bez wymaganej zgody S. T. jako współwłaściciela składników należących do majątku wspólnego.

( dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z 2.03.2007 r. z uzasadnieniem na k. 131 i 139-143 akt IC 200/06 oraz wyrok Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z 24.10.2008 r. z uzasadnieniem na k. 167 i 173-1174 akt IC 216/07 )

Wysokość wynagrodzenia należnego S. T. od J. T. za korzystanie przez (...) sp. z o.o. w M. z udziału w infrastrukturze technicznej P.U. P.H. (...) w K., której wnioskodawczyni była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r., stanowi aktualnie kwotę 2.823.002,92 zł. Przy wyliczaniu tej należności biegła sądowa K. S. oparła się na dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy i dokumentach finansowych złożonych przez (...) sp. z o.o. do KRS, z uwagi na to, że uczestnik postępowania nie przedstawił ekspertowi sądowemu dokumentów finansowych przez nią oczekiwanych. W konsekwencji, na podstawie dostępnej dokumentacji biegła ustaliła przychody (...) sp. z o.o. w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. oraz wyliczyła należne wnioskodawczyni wynagrodzenie stosując metodę wartości udziału środków trwałych ( z uwzględnieniem ich amortyzacji ) w przychodach spółki. Ustalone przez biegłą sądową przychody (...) sp. z o.o. i udział środków trwałych wnioskodawczyni w tych przychodach przedstawiał się jak niżej:

- rok 2005: przychód 2.585.766,09 zł i udział środków trwałych 16,28 %,

- rok 2006: przychód 2.974.659,05 zł i udział środków trwałych 14,15 %,

- rok 2007: przychód 2.974.659,05 zł i udział środków trwałych 14,15 %,

- rok 2008: przychód 2.974.659,05 zł i udział środków trwałych 14,15 %,

- rok 2009: przychód 2.974.659,05 zł i udział środków trwałych 14,15 %,

- rok 2010: przychód 2.974.659,05 zł i udział środków trwałych 14,15 %,

- rok 2011: przychód 4.400.917,02 zł i udział środków trwałych 09,56 %,

- rok 2012: przychód 4.522.195,48 zł i udział środków trwałych 09,31 %,

- rok 2013: przychód 4.798.559,60 zł i udział środków trwałych 08,77 %,

- rok 2014: przychód 4.798.559,60 zł i udział środków trwałych 08,77 %,

- rok 2015: przychód 4.798.559,60 zł i udział środków trwałych 08,77 %,

- rok 2016: przychód 4.586.450,52 zł i udział środków trwałych 09,18 %,

- rok 2017: przychód 4.619.039,22 zł i udział środków trwałych 09,11 %,

- rok 2018: przychód 4,591.185,42 zł i udział środków trwałych 09,17 %.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, wyliczenie należnego wnioskodawczyni wynagrodzenia kształtuje się następująco:

- 2005 r.: przychód 2.585.766,09 zł, udział śr. trw. 16,28 %, wynagrodzenie 420.937,28 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.468,64 zł,

- 2006 r.: przychód 2.974.659,05 zł, udział śr. trw. 14,15 %, wynagrodzenie 420.914,26 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.457,13 zł,

- 2007 r.: przychód 2.974.659,05 zł, udział śr. trw. 14,15 %, wynagrodzenie 420.914,26 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.457,13 zł,

- 2008 r.: przychód 2.974.659,05 zł, udział śr. trw. 14,15 %, wynagrodzenie 420.914,26 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.457,13 zł,

- 2009 r.: przychód 2.974.659,05 zł, udział śr. trw. 14,15 %, wynagrodzenie 420.914,26 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.457,13 zł,

- 2010 r.: przychód 2.974.659,05 zł, udział śr. trw. 14,15 %, wynagrodzenie 420.914,26 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.457,13 zł,

- 2011 r.: przychód 4.400.917,02 zł, udział śr. trw. 09,56 %, wynagrodzenie 420.727,66 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.363,83 zł,

- 2012 r.: przychód 4.522.195,48 zł, udział śr. trw. 09,31 %, wynagrodzenie 420.016,40 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.008,20 zł,

- 2013 r.: przychód 4.798.559,60 zł, udział śr. trw. 08,77 %, wynagrodzenie 420.833,68 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.416,84 zł,

- 2014 r.: przychód 4.798.559,60 zł, udział śr. trw. 08,77 %, wynagrodzenie 420.833,68 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.416,84 zł,

- 2015 r.: przychód 4.798.559,60 zł, udział śr. trw. 08,77 %, wynagrodzenie 420.833,68 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.416,84 zł,

- 2016 r.: przychód 4.586.450,52 zł, udział śr. trw. 09,18 %, wynagrodzenie 421.036,16 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.518,08 zł,

- 2017 r.: przychód 4.619.039,22 zł, udział śr. trw. 09,11 %, wynagrodzenie 420.794,48 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.397,24 zł,

- 2018 r.: przychód 4,591.185,42 zł, udział śr. trw. 09,17 %, wynagrodzenie 421.011,70 zł, wynagrodzenie wnioskodawczyni 210.505,85 zł.

Suma wszystkich wynagrodzeń rocznych wnioskodawczyni wyliczonych za lata 2005 – 2018 wynosi 2.945.798.00 zł, jednakże wynagrodzenie za rok 2018 należało skorygować o kwotę 122.795,08 zł, ponieważ dotyczy jedynie okresu do 5.06.2018 r. Daje to ostatecznie kwotę 2.823.002,92 zł jako wynagrodzenie należne wnioskodawczyni od uczestnika postępowania J. T. za korzystanie przez (...) sp. z o.o. w M. z udziału w infrastrukturze technicznej P.U. P.H. (...) w K., której wnioskodawczyni była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r.

( dowód: opinia pisemna biegłej sądowej K. S. z dnia 26.08.2022 r.

na k. 9212-9214 )

Wnioskodawczyni S. T. ma obecnie 65 lata i jest rencistką. Od 2001 roku choruje na stwardnienie rozsiane ( przeszła kilka operacji ). Utrzymuje się z niewysokiej renty oraz kwot uzyskiwanych od uczestnika w związku z zabezpieczeniem w niniejszym postępowaniu. Choroba na którą cierpi wymaga bardzo kosztownego leczenia. Wnioskodawczyni nie stać na korzystanie w pełnym zakresie z rehabilitacji, czy sanatoriów dla osób chorujących na tę chorobę. Możliwość podjęcia leczenia stwardnienia rozsianego w Stanach Zjednoczonych związana jest natomiast z bardzo wysokimi kosztami.

( dowód: zaświadczenia lekarskie na k. 2443, 2445 i 2732 oraz zeznania wnioskodawczyni na k. 2737v.- (...) i na k. 8805v.- (...) akt )

Uczestnik J. T. ma obecnie 66 lat. W grudniu 2013 roku przeszedł operację kardiologiczną i od tej pory przestał angażować się w sprawy (...) spółka z o.o. Do tego czasu, tj. do końca 2013 roku, pobierał wynagrodzenie za pracę na stanowisku prezesa (...) Spółka z o.o. na poziomie ok. 25 tys. zł miesięcznie brutto. Pozostał prezesem tej spółki, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale spółka ustanowiła prokurentów i przestała wypłacać uczestnikowi wynagrodzenie za pracę. Na potrzeby utrzymania uczestnik zaczął korzystać ze zgromadzonych przez niego oszczędności. Źródłami jego utrzymania były ponadto dywidenda z tytułu udziałów w spółce z o.o., przychody z dzierżaw i najmu oraz dochody z działalności gospodarczej. Uczestnik podjął starania o uzyskanie renty inwalidzkiej.

( dowód: zeznania uczestnika na k. 8515v.- (...) akt )

Sąd zważył co następuje:

W ocenie Sądu, w sprawie zaistniały podstawy do wydania postanowienia częściowego odnośnie żądania wnioskodawczyni S. T. zasądzenia na jej rzecz od uczestnika J. T. kwoty 2.823.002,92 zł za korzystanie z udziału wnioskodawczyni w infrastrukturze technicznej (...) T. z siedzibą w K., której była ona pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r.

Stosownie do art. 567 § 2 k.p.c. oraz art. 685 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd w kwestiach przynależności danej rzeczy do majątku wspólnego oraz ustalenia nierównych udziałów może wydać postanowienie wstępne. Zgodnie natomiast z art. 317 k.p.c. sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu. Przepis ten – zgodnie z art. 13 § 2 k.p.c. – ma odpowiednie zastosowanie do postępowania nieprocesowego, w tym do postępowań działowych z uwzględnieniem podziału majątku wspólnego ( zob. orzeczenie SN z 4.07.1983 r., (...) 129/83, OSNC 1984/5/75, z 22.09.1977 r., IIICZP 72/77, OSNC 1978/4/65 i postanowienie SN z 17.04. 2013 r., V CZ 62/12, LEX nr 1341736 ).

Za wydaniem postanowienia częściowego w niniejszej sprawie przemawiały następujące argumenty.

W sprawie została wydana pisemna opinia przez biegłą sądową K. S., zawierająca ustalenia dające podstawę do określenia wynagrodzenia należnego S. T. od J. T. za pozbawienie wnioskodawczyni możliwości korzystania z jej udziału w infrastrukturze technicznej (...) T. z siedzibą w K., której była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. Na obecnym etapie postępowania działowego stron jest to bodaj najistotniejsza i najbardziej wartościowa pozycja pozostająca do rozliczenia. Pozostałe kwestie dotyczące podziału i związane z nim roszczenia stron nie zostały na razie dostatecznie wyjaśnione.

Za rozstrzygnięciem w postaci postanowienia częściowego przemawiają także ważne względy wynikające przede wszystkim z sytuacji życiowej wnioskodawczyni. Postępowanie w niniejszej sprawie toczy się już w zasadzie 20 lat i dotychczas korzyści ze składników wchodzących w skład wspólnego przedsiębiorstwa stron czerpał tylko uczestnik – poza sumami zabezpieczenia uzyskiwanymi przez wnioskodawczynię od sierpnia 2004 roku w wysokości po 2.500,00 zł miesięcznie i od kwietnia 2016 roku po 3.500,00 zł miesięcznie, a także przyznanej wnioskodawczyni spłaty odpowiadających równowartości Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjno-Handlowego (...) w K.. Wnioskodawczyni cierpi na poważną chorobę, której leczenie jest bardzo kosztowne. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wskazanego wyżej składnika i uzyskana z tego tytułu suma może zapewnić wnioskodawczyni środki na bardziej skuteczne leczenie, w tym też za granicą.

Przechodząc do meritum należy przede wszystkim wskazać, że odpowiedzialność J. T. za pozbawienie wnioskodawczyni możliwości korzystania z jej udziału w infrastrukturze technicznej (...) T. z siedzibą w K., której była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. można wyprowadzić z treści art. 206 k.c. Zgodnie bowiem z tym przepisem, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Współwłaściciel, który z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli korzysta z nieruchomości wspólnej, jest zobowiązany do rozliczenia uzyskanych z tego tytułu korzyści ( uchwała SN z 10.05.2006 r., III CZP 9/06, LEX nr 180649 i uchwała (7) SN z 19.03.2013 r., III CZP 88/12, OSNC 2013/9, poz. 103 ). Do naruszenia art. 206 k.c. dochodzi, gdy którykolwiek ze współwłaścicieli zostaje pozbawiony posiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej. Ponieważ z treści tego przepisu nie wynika ani roszczenie o dopuszczenie do współposiadania, ani roszczenia uzupełniające obejmujące wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy w sposób wyłączający jej współposiadanie, uznaje się, że w razie naruszenia art. 206 k.c. do ochrony współwłaścicieli w stosunkach wewnętrznych mają zastosowanie środki służące ochronie własności w stosunkach zewnętrznych ( postanowienie SN z 24.11.2017 r. I CSK 109/17, LEX nr 2468917 ). W szczególności, poszkodowanemu współwłaścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie przeciwko współwłaścicielom, którzy władali rzeczą z naruszeniem art. 206, przy czym do tego roszczenia stosuje się per analogiam art. 224 § 2 i art. 225 k.c. Sąd Najwyższy wyraził też pogląd, że roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej przez innego współwłaściciela może być dochodzone zarówno obok roszczenia o zwrot pożytków (art. 207 k.c.), jak i samodzielnie, nawet wtedy, gdy żadne pożytki lub inne przychody nie zostały przez bezprawnie władającego współwłaściciela pobrane. Taki współwłaściciel pozbawiony lub bezprawnie niedopuszczony do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej może też dochodzić zarówno dopuszczenia do współposiadania, jak i wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy przez innych współwłaścicieli.

Po myśli art. 224 § 2 k.c., od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Z kolei wedle art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Niewątpliwie, uczestnik postępowania J. T. jest – w świetle zebranego dotychczas w sprawie materiału dowodowego i przytoczonych wyżej przepisów – posiadaczem w złej wierze ( z wszystkimi tego stanu rzeczy konsekwencjami ). Wykazał się bowiem bez wątpienia dużą pomysłowością i zaangażowaniem w dacie ustania swego małżeństwa z wnioskodawczynią, by „wyprowadzić” wspólną firmę stron – Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjno-Handlowe (...) w K., z majątku wspólnego. Po tym jak w 2002 roku zaczął spotykać się z inną kobietą ( która obecnie jest jego żoną ), między małżonkami zaczęło dochodzić do konfliktów i wzajemnych oskarżeń oraz kłótni, które miały miejsce także w siedzibie wspólnego przedsiębiorstwa P.U. P.H. (...) w K.. W rezultacie uczestnik cofnął wnioskodawczyni pełnomocnictwo i wypowiedział ubezpieczenie społeczne oraz przekazał pracownikom pisma zabraniające kontaktów z wnioskodawczynią, a w 2003 roku zabronił wnioskodawczyni pojawiania się w firmie. W dacie rozwodu stron w 2004 roku J. T. założył jako jedyny (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Następnie pół roku później, uczestnik jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowo–Usługowe (...) Z. ul. (...), a zarazem wydzierżawiający zawarł z (...) spółką z o.o. umowę dzierżawy urządzeń telewizji kablowej w Z. i urządzeń telewizji kablowej w P., służących do rozprowadzania i rozpowszechniania sygnału radiowo-telewizyjnego. Czynsz z tytułu dzierżawy ustalono na 15.000,00 zł. W tym samym dniu została też podpisana umowa dzierżawy środków trwałych i wyposażenia pomiędzy J. T. jako przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno–Handlowo–Usługowe (...) Z. ul. (...), a jednocześnie wydzierżawiającym i (...) spółka z o.o. Czynsz z tytułu dzierżawy ustalono na 12.000,00 zł. Jednocześnie uczestnik przystąpił do wymiany umów abonenckich. Poinformował abonentów, którzy korzystali z telewizji kablowej na podstawie umów z P.U. P.H. (...) jako operatorem sieci telewizji kablowej, że nastąpiła zmiana formy prawnej działalności operatora na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wezwał do podpisania umów ze spółką. W następstwie czego (...) spółka z o.o. przejęła abonentów P.U. P.H. (...). Ostatecznie, decyzją Burmistrza K. z 25.11.2004 r. wykreślono z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 19.11.2004 r. działalność gospodarczą prowadzoną przez J. T. pod firmą P.U. P.H. (...), zarejestrowaną pod numerem 311/89. Wobec tego, że wszystkie czynności uczestnika polegające na dysponowaniu składnikami wchodzącymi w skład P.U. P.H. (...) po zniesieniu wspólności majątkowej były podejmowane bez zgody wnioskodawczyni, Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze wyrokami z 2007 i 2008 roku ustalił, że umowy dzierżawy urządzeń telewizji kablowej w Z. i urządzeń technicznych telewizji kablowej w P. nr 1/D/04 i 1/Ś/04, zawarte pomiędzy J. T. i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością są nieważne.

Nie sposób było zatem uznać J. T. – w świetle art. 225 k.c. – za posiadacza w dobrej wierze. Obowiązki zaś samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, a więc – wedle art. 224 § 2 k.c. – uczestnik postępowania obowiązany jest do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy wspólnych i ponosi odpowiedzialność za ich zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiły bez jego winy. Obowiązany jest ponadto do zwrotu pobranych a nie zużytych pożytków oraz uiszczenia wartości pożytków zużytych. O wysokości należnych uprawnionemu współwłaścicielowi świadczeń, w tym wynagrodzenia, decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy oraz czas bezprawnego współposiadania i korzystania z rzeczy przez innego współwłaściciela ( uchwała (7) SN z 19.03.2013 r., III CZP 88/12, OSNC 2013/9, poz. 103 ).

Wypada jednocześnie zauważyć, że – wbrew twierdzeniom uczestnika postępowania – roszczenie wnioskodawczyni o zapłatę przez uczestnika wynagrodzenia za naruszenie jej uprawnień jako współwłaściciela infrastruktury technicznej (...) w K. w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r. nie uległo przedawnieniu. Zgodnie bowiem z art. 229 § 1 k.c., roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Roczny termin przedawnienia uregulowany w art. 229 k.c. stanowi lex specialis w stosunku do art. 118 k.c. ( 6 lat, zaś dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata ) i skraca termin dochodzenia roszczeń. Właściciel może zatem dochodzić roszczeń, które nie przedawniły się, według ogólnych terminów z art. 118, z tym że po zwrocie rzeczy i tylko do upływu roku od tej daty ( Kodeks cywilny..., t. 2, red. M. Fras, M. Habdas, 2017, kom. do art. 229 ).. W wyroku z 23.01.2007 r., III CSK 278/06, LEX nr 259785, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na fakt, że aby omawiany przepis znalazł zastosowanie, rzecz musi być zwrócona właścicielowi; jeżeli to nie nastąpiło lub nie może nastąpić z przyczyn takich jak utrata lub unicestwienie rzeczy, art. 229 się nie stosuje ( też wyrok SA w Warszawie z 25.10.2017 r., VII ACa 539/17, LEX nr 2487701 ). Zgodnie z art. 120 § 1 k.c., bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wypada w tej kwestii zauważyć, że J. T. nie zwrócił dotychczas wnioskodawczyni infrastruktury technicznej (...) w K. w zakresie przysługującego jej udziału, zaś – niezależnie od wskazanego wyżej rocznego okresu przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie i zwrot nakładów – trzeba zwrócić uwagę, że art. 229 k.c. ustanawia także odmiennie od zasad ogólnych wyrażonych w treści art. 120 k.c. początek biegu terminu przedawnienia ( wyrok SA w Poznaniu z 14.07.2016 r., I ACa 990/15, LEX nr 2231456 ). W rezultacie, w realiach niniejszej sprawy – wobec braku zwrotu wspólnej rzeczy – bieg przedawnienia jeszcze się nawet nie rozpoczął. Dodać tutaj należy, że roszczenie S. T. o zapłatę przez uczestnika na jej rzecz kwoty 2.823.002,92 zł za naruszenie uprawnień wnioskodawczyni jako współwłaściciela infrastruktury technicznej (...) w K. w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r., zgłoszone zostało w toku niniejszego postępowania, którego przedmiotem jest przecież podział majątku wspólnego i z tego względu jest objęte prekluzją przewidzianą art. 618 k.p.c. Przepis realizuje zasadę kompleksowego rozstrzygania w postępowaniu o zniesienie współwłasności roszczeń współwłaścicieli związanych z przedmiotem współwłasności. Wyliczenie w art. 618 § 1 k.p.c. spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu o zniesienie współwłasności jest wyczerpujące i tylko sprawy, które zaliczają się do jednej z trzech kategorii, muszą być objęte toczącym się postępowaniem o zniesienie współwłasności ( uchwała SN z 12.10.1973 r., III CZP 56/73, OSNCP 1974/7–8, poz. 125 ). I tak, do kategorii sporów rozpoznawanych na podstawie art. 618 w postępowaniu o zniesienie współwłasności nie należą co prawda m.in. sprawy dotyczące zarządu nieruchomością wspólną oraz niektóre sprawy związane z posiadaniem rzeczy, jednak znosząc współwłasność, sąd rozstrzyga o roszczeniach współwłaścicieli z tytułu nakładów poczynionych na wspólną rzecz i z tytułu korzystania przez nich z rzeczy wspólnej w zakresie szerszym, niż to wynika z ich udziałów, a także sprawy o pobrane pożytki ( uchwała SN z 26.03.1970 r., III CZP 7/70, OSNCP 1970/12, poz. 219 ). W uchwale z 13.03.2008 r., III CZP 3/08, OSNC 2009/4, poz. 53, Sąd Najwyższy odstąpił od dotychczasowego stanowiska, że podstawę roszczeń wzajemnych współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy wspólnej stanowi art. 207 k.c., i przyjął, że współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z tej rzeczy z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wykluczający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z zachowaniem przesłanek określonych w art. 224 § 2 lub art. 225 k.c. Na ten reżim odpowiedzialności uczestnika wskazał również w niniejszej sprawie Sąd Najwyższy w uzasadnieniu swego postanowienia z 9.07.2020 r., V CSK 500/18 ( k. 9013 ). Dopuścił w nim możliwość stosowania przepisów art. 224 – 225 k.c. w związku z art. 206-207 k.c. jako środka osiągnięcia równowagi majątkowej naruszonej wskutek używania rzeczy wspólnej ponad udział we współwłasności ( k. 9014-9017 ). Zamykając kwestię przedawnienia roszczenia wnioskodawczyni zauważyć też wypada, że zgodnie z art. 123 § 1 k.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia i biegnie ono na nowo dopiero z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania ( art. 124 k.c. ). Niniejsze postępowanie trwa już dwadzieścia lat i nadal jest w toku.

Niezależnie od odpowiedzialności uczestnika postępowania na gruncie wskazanych wyżej przepisów, nie można jej także wykluczyć a limine w oparciu o regulację art. 405 i nast. k.c. Wedle treści art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Obowiązki te wygasają, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu ( art. 409 k.c. ). Po myśli natomiast art. 407 k.c., jeśli osoba, która bez podstawy prawnej uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby, rozporządziła korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie, obowiązek wydania korzyści przechodzi na tę osobę trzecią. Spornym problemem może być to, czy osoba trzecia, na rzecz której wzbogacony bezpłatnie rozporządził korzyścią, staje się jedynym zobowiązanym do zwrotu, czy też oprócz niej zobowiązanym może być też wzbogacony. Kwestia ta dotyczy jedynie takiej sytuacji, gdy bezpłatnego rozporządzenia dokonuje wzbogacony, który powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu korzyści. Najbardziej zgodne z celem art. 405 i 407 jest pogląd, według którego zobowiązanymi względem zubożonego są in solidum osoba trzecia oraz wzbogacony, który mimo powinności liczenia się z obowiązkiem zwrotu rozporządził na rzecz tej osoby korzyścią ( osoba trzecia ma obowiązek zwrotu korzyści in natura, natomiast wzbogacony jest zobligowany do zwrotu wartości ). Przejście obowiązku, o którym mowa w art. 407, dotyczy więc przede wszystkim wydania in natura ( osoba trzecia będzie jednak zobowiązana do zwrotu wartości uzyskanej korzyści, jeżeli restytucja naturalna okaże się niemożliwa, przy czym do osoby trzeciej ma zastosowanie art. 409 – ( por. T. Sokołowski [w:] Kodeks cywilny..., t. 3, Część ogólna, red. A. Kidyba, 2014, kom. do art. 407, nb 6 ). W wyroku z 20.11.1997 r., III CKU 67/97, OSNC 1998/4, poz. 72, Sąd Najwyższy stwierdził, że rozporządzenie bezpodstawnie uzyskaną korzyścią na rzecz osoby trzeciej nie zwalnia rozporządzającego od odpowiedzialności ( art. 405 k.c. ), jeżeli w chwili wyzbycia się korzyści powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Niezależnie od przywołanych wyżej względów celowościowych, wskazać też można na możliwość posłużenia się konstrukcją rozdzielenia długu i odpowiedzialności oraz przyjęcie, że osoba trzecia staje się dłużnikiem, ale pierwotnie wzbogacony nadal ponosi odpowiedzialność ( zob. E. Łętowska, Bezpodstawne..., s. 142–144 ). Trafniejsza wydaje się jednak jeszcze inna wykładnia art. 407 k.c., a mianowicie przyjęcie, że intencją ustawodawcy było zobowiązanie osoby trzeciej do wydania korzyści w naturze, co jest zasadą w myśl art. 405 k.c., i tylko w takim kształcie dług definitywnie „przechodzi” na osobę trzecią. Natomiast dopiero w dalszej kolejności, gdyby wydanie korzyści w naturze okazało się niemożliwe, aktualizuje się obowiązek zwrotu wartości tej korzyści, obciążający zarówno osobę trzecią, jak i pierwotnie wzbogaconego. Utrzymanie w tym kształcie odpowiedzialności obu wskazanych wyżej podmiotów pozwala na najskuteczniejszą ochronę zubożonego. W zasadzie więc pierwotnie wzbogacony nie uwolni się od obowiązku zwrotu korzyści przez jej zbycie i nadal będzie obok osoby trzeciej zobowiązany do zwrotu wartości korzyści, a jedynie wyjątkowo w myśl art. 407 k.c. nastąpi przejście wyłącznie na osobę trzecią obowiązku wydania korzyści, gdy po pierwsze rozporządzenie korzyścią będzie nieodpłatne, po drugie pierwotnie wzbogacony nie liczył się w chwili rozporządzenia z obowiązkiem zwrotu i po trzecie nie będzie on ponosił odpowiedzialności na podstawie innych przepisów. Ostatnia właśnie z przywołanych okoliczności skutkuje w niniejszej sprawie, że nie ma potrzeby dalszego rozważania odpowiedzialności J. T. w ramach reżimu bezpodstawnego wzbogacenia. Z tych samych również względów nie zachodzi potrzeba analizy odpowiedzialności uczestnika postępowania na płaszczyźnie odpowiedzialności deliktowej ( art. 415 i nast. k.c. ).

Zasadą w postępowaniu o podział majątku wspólnego jest, że sąd dokonuje podziału majątku w zakresie tych składników, które istniały w chwili ustania wspólności i które istnieją w chwili dokonywania podziału. Uwzględnia się jednakże rachunkowo również wartości przedmiotów, które bądź w czasie trwania wspólności, bądź też po jej ustaniu zostały zbyte przez jednego z małżonków ze szkodą dla drugiego ( np. postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2004 r., IV CK 356/04, LEX nr 750006 ). Zgodnie z art. 1036 k.c. w związku z art. 46 k.r.o., rozporządzenie przez byłego małżonka po ustaniu wspólności ustawowej udziałem w przedmiocie wchodzącym do majątku wspólnego jest bezskuteczne, jeżeli narusza uprawnienia przysługujące drugiemu byłemu małżonkowi. Skutkiem takiego unormowania jest możliwość dokonania podziału tak jakby czynność zbycia nie została w ogóle dokonana ( orzeczenie SN z 11.05.2011 r., ICSK 473/10, LEX nr 863905 i postanowienie z 26.09.2007 r., IVCSK 139/07, LEX nr 485873 ). W sytuacji natomiast rozporządzenia przedmiotami wchodzącymi w skład majątku wspólnego bez zgody drugiego byłego małżonka, dyspozycje takie – zgodnie z art. 199 k.c. w związku z art. 1035 k.c. i art. 46 k.r.o. – są nieważne ( orzeczenie SN z 18.08.1958 r., ICR 547/58 – OSNCK 1959/2/59 i z 24.08.2011 r., IVCSK – LEX nr 1102544 ). Warto też tutaj przypomnieć maksymę ius est ars boni et aequi, odwołującą się do najbardziej podstawowych aspektów moralnych prawa. Przywołana idea wyznacza ogólną dyrektywę, że wartości dobra i słuszności stanowią dla systemu prawa wartości fundamentalne, a prawo powinno być interpretowane i stosowane zawsze z ich uwzględnieniem.

Jak wynika z zebranego dotychczas materiału dowodowego, J. T. dokonał bez zgody wnioskodawczyni rozporządzeń składnikami majątku wspólnego, zawierając w 2004 roku umowy dzierżawy urządzeń technicznych telewizji kablowej w Z. i urządzeń technicznych telewizji kablowej w P., służących do rozprowadzania i rozpowszechniania sygnału radiowo-telewizyjnego oraz umowę dzierżawy środków trwałych i wyposażenia P.U. P.H. (...) służących do prowadzenia działalności, na rzecz (...) Spółka z o.o. Doprowadził do wymiany umów abonenckich z P.U. P.H. (...) na rzecz (...) Spółka z o.o. W ten sposób składniki majątkowe przedsiębiorstwa stron, które służyły do tworzenia jego dochodu zostały przeniesione na rzecz firmy założonej przez uczestnika już po ustaniu wspólności majątkowej stron – (...) Spółka z o.o. Takie zachowanie uczestnika naruszało wspomniane wyżej normy prawa cywilnego. Do takiego postepowania uczestnik nie był uprawniony, nawet jeżeli oceniałby zachowanie wnioskodawczyni już po zniesieniu wspólności majątkowej, kiedy to pomiędzy stronami zaczęło dochodzić do konfliktów, jako niewłaściwe. Służyły mu wówczas inne środki ochrony prawnej. Konsekwencją takiego stanu rzeczy było przyznanie wnioskodawczyni od uczestnika postępowania wynagrodzenia za korzystanie przez (...) sp. z o.o. w M. z udziału w infrastrukturze technicznej P.U. P.H. (...) w K., której wnioskodawczyni była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r., przy uwzględnieniu równych udziałów stron w majątku wspólnym.

Jeżeli chodzi o wysokość wynagrodzenia należnego S. T. od J. T. za korzystanie przez (...) sp. z o.o. w M. z udziału w infrastrukturze technicznej P.U. P.H. (...) w K., której wnioskodawczyni była pozbawiona w okresie od 1.01.2005 r. do 5.06.2018 r., podstawą ustaleń w tym zakresie była w niniejszej sprawie pisemna opinia biegłej sądowej K. S. z dnia 26.08.2022 r. ( k. 9212-9214 ). Biegła sądowa wyliczyła należne wnioskodawczyni wynagrodzenie na kwotę 2.823.002,92 zł, a przy dokonywaniu swych ustaleń oparła się na dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy i dokumentach finansowych złożonych przez (...) sp. z o.o. do KRS ( uczestnik postępowania nie przedstawił biegłej stosownych dokumentów finansowych ). Zastosowana metodologia wynikała z dostępnej biegłej dokumentacji, na bazie której ustaliła ona przychody (...) sp. z o.o. w latach 2005 - 2018 oraz wyliczyła należne wnioskodawczyni wynagrodzenie stosując metodę wartości udziału środków trwałych w przychodach spółki, przy uwzględnieniu amortyzacji środków trwałych. Powołana przez Sąd biegła jest ekspertem na listach biegłych sądowych Sądów Okręgowych we Wrocławiu, Opolu i Gliwicach w zakresie zwłaszcza ekonomiki, finansów i rachunkowości przedsiębiorstw, analizy ekonomiczno – finansowej przedsiębiorstw oraz oceny ich stanu i wartości, a także wyceny wartości niematerialnych i prawnych oraz utraconych korzyści. Jest wysokiej klasy specjalistą w problematyce ekonomiki przedsiębiorstw i dysponuje nieodzowną wiedzą teoretyczną oraz praktyczną do wydania opinii w niniejszej sprawie. Opracowana przez biegłą opinia jest rzetelna, spójna i przekonująca. Sporządzona została profesjonalnie i po wnikliwej analizie dostępnego materiału. Sformułowane w niej wnioski są konkretne i jednoznaczne, zaś ich motywacja przedstawiona w sposób logiczny i rzeczowy. W rezultacie, opinia biegłej sądowej K. S. mogła stanowić i ostatecznie stanowiła w sprawie, dowód istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności wskazanych wyżej.

Wnioskodawczyni nie zgłosiła do opinii biegłej sądowej żadnych zastrzeżeń ( k.9225 ), uczynił to jednak uczestnik postępowania ( k. 9227-9231 ). Zarzucił opinii przede wszystkim błędne założenia i metodologię. Wskazał zarazem, że jako osoba fizyczna jest stroną sprawie, zaś roszczenie wnioskodawczyni dotyczy firmy (...) spółka z o.o. Ta też okoliczność uniemożliwiała mu jednocześnie przedstawienie wymaganych dokumentów księgowych i finansowych spółki. Podniósł, że (...) sp. z o.o. nie jest sukcesorem (...) i nie powstał z jej przekształcenia. Zwrócił w końcu uwagę, że nie sprecyzowano bliżej przy sporządzaniu opinii infrastruktury technicznej, którą miała dysponować (...) sp. z o.o.

Należy przypomnieć, że Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane również strony. Wystarczy że opinia jest przekonująca dla Sądu, który też wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę ( wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2000 r., II UKN 483/99, LEX nr 1218456 ). Opinia biegłej podlegała, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz odróżniały ją od innych dowodów szczególne kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłej, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej ( por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 17 września 2009 r., I ACa 598/09, LEX nr 756674 ). Z tych względów Sąd pominął dalsze dowody w powyższym zakresie.

Sąd dokonał ustaleń sprawie na podstawie dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Ponadto oparł się na zeznaniach świadków B. R., R. K. i D. T. oraz zeznaniach wnioskodawczyni. Zeznania tych świadków już wcześniej uznał w sprawie za wiarygodne, gdyż były klarowne, logiczne i spójne oraz wzajemnie koherentne. Powiązania przy tym biznesowe lub rodzinne świadków i stron nie miały wpływu – w ocenie Sądu – na rzetelność przekazu i treść zeznań świadków, które wraz z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie pozwoliły na ustalenie okoliczności istotnych dla częściowego rozstrzygnięcia związanego z przedsiębiorstwem stron. Z tych samych względów jak wyżej, uznano za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni. Nie uznano natomiast dotychczas za prawdziwe zeznań uczestnika. W kwestiach bowiem odnoszących się do ustania działalności P.U. P.H. (...) i powstania majątku (...) Spółka z o.o. oraz pobieranych przez uczestnika dywidend i wynagrodzeń nie znalazły potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Były też niekonsekwentne, a nawet chaotyczne ( np. raz uczestnik twierdził, że nie pobiera wynagrodzenia, innym zaś razem wywodził przeciwnie; raz twierdził, że dochody firmy lokuje w inwestycje nie pozostawiając nic na oszczędności, następnie mówił, że żyje z oszczędności i dywidend, itp. ). Zdaniem Sądu, zeznania uczestnika postępowania były próbą przedstawienia istotnych okoliczności w sposób najbardziej korzystny dla niego.

Na podstawie art. 212 § 3 k.c. w związku z art. 1035 k.c. i art. 46 k.r.o., Sąd rozłożył na dziesięć rat płatnych co pół roku zasądzoną na rzecz wnioskodawczyni należność. W tej kwestii Sąd wziął pod uwagę, że zasądzenie wynagrodzenia płatnego jednorazowo mogłoby stanowić zbyt duże obciążenie uczestnika, a z drugiej strony fakt, iż postępowanie trwa bardzo długo i uczestnik powinien liczyć się od dawna z obowiązkiem rozliczenia. Miał zatem odpowiednio dużo czasu, by stosowne środki na ten cel wcześniej zgromadzić. Zasądzone przy tym raty są na tyle wysokie, że powinny zaspokajać słuszne interesy wnioskodawczyni ( np. środki na leczenie ).

Mając na względzie ustalone wyżej okoliczności faktyczne i przywołane motywy – po myśli art. 45 i 46 k.r.o., art. 212 k.c., art. 1038 § 1 k.c. oraz art. 317 § 1 k.p.c. i art. 618 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. – orzeczono jak w postanowieniu częściowym.