Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Zenon Węcławik

Protokolant: Magdalena Mastej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2018 r. w Kamiennej Górze

sprawy z powództwa R. D., D. W. i I. D.

przeciwko K. D.

o zachowek

I  zasądza od pozwanej K. D. na rzecz powódki R. D. kwotę 8.723,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.07.2014 r.,

II  zasądza od pozwanej K. D. na rzecz powódki D. W.
kwotę 8.723,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.07.2014 r. i z kwoty tej nakazuje przymusowe ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze) kwoty 800,00 zł tytułem nieuiszczonej przez powódkę opłaty sądowej,

III  zasądza od pozwanej K. D. na rzecz powoda I. D. kwotę 6.542,70 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17.07.2014 r.,

IV  umarza postępowanie w pozostałym zakresie,

V  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu,

VI  nakazuje wypłacenie od Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze) na rzecz powodów R. D. i I. D. kwot po 45,00 zł, tytułem zwrotu nadpłaconych zaliczek na wydatki.

sygn. akt I C 351/15

UZASADNIENIE

Powódki R. D. i D. W. wniosły o zasądzenie od pozwanej K. D. kwoty po 16 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 04.07.2014r. tytułem zachowku, a powód I. D. wniósł o zasądzenie od pozwanej K. D. kwoty 12 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 04.07.2014r. tytułem zachowku. Wnieśli oni także o zasądzenie od pozwanej na rzecz każdego z nich kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2 417,00 zł. Uzasadniając swoje stanowisko podali, iż spadkodawczyni C. P. zmarła dnia 12.04.2014 r., nie pozostawiając testamentu. Uprawnionymi do dziedziczenia po niej są córki: R. D., D. W., M. P., syn I. D. oraz wnuczka I. J., wnuczka zmarłej A. K.. Na mocy darowizny z dnia 07.11.2008 r. pozwana otrzymała od matki stron postępowania C. P. lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...), o pow. 60,88 m ² oraz pomieszczenia przynależnego piwnicy o powierzchni 5,10 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...). Powodowie szacują wartość nieruchomości na kwotę 120 000,00 zł, zatem wartość udziału należącego do R. D. i D. W. wynosi po 16 000,00 zł. tj. 2/3 z 1/5 masy spadkowej, z uwagi na ich trwałą niezdolność do pracy, a wartość udziału należąca do I. D. wynosi 12 000,00 zł tj. 1/2 z 1/5 masy spadkowej.

W odpowiedzi na pozew K. D. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie solidarnie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu zaprzeczyła wszystkim twierdzeniom zawartym w pozwie, o ile wyraźnie ich nie przyznała. Zaprzeczyła, aby w skład spadku wchodziło mieszkania położone w K. przy ul. (...). Przyznała natomiast, iż w drodze darowizny otrzymała od swojej babci C. P. przedmiotowe mieszkanie, jednakże na nabytym lokalu ustanowiła służebność osobistą dla C. P.. W związku z powyższym wskazała, iż otrzymała ona nieruchomość, ale z ograniczonym prawem rzeczowym w postaci służebności, która polegała na prawie do dożywotniego i bezpłatnego zamieszkiwania w całym lokalu mieszkalnym. Wskazała, iż nie zakończyło się postępowanie spadkowe, nie został sporządzony spis inwentarza wiec trudno na tym etapie ustalić co wchodzi w skład spadku. Jest jednak oczywistym, iż mieszkanie w jego skład nie wchodzi skoro było przedmiotem darowizny. Ponadto pozwana zakwestionowała wartość darowizny nieruchomości na kwotę 120 000,00 zł i podniosła, iż takiej wartości nie przedstawia w/w lokal, nawet przy założeniu, że nie są na nim ustanowione ograniczone prawa rzeczowe. W jej ocenie wartość nieruchomości należy pomniejszyć o wartość obciążających ją praw rzeczowych, w tym przypadku służebności osobistej polegającej na prawie korzystania z całego mieszkania dożywotnio i bezpłatnie. Dlatego mieszkanie z takim obciążeniem nie przedstawia praktycznie żadnej wartości. Zakwestionowała ona także trwałą niezdolność do pracy R. D. i D. W., gdyż nie została ona w żaden sposób udowodniona. Świadczy o tym fakt, iż obie pracują na tzw. ,,czarno”. Niezależnie od powyższego wskazała, i roszczenie zawarte w pozwie jest sprzeczne z art. 5 k.c. C. P. w 2008-2010 r. pozostawała na jej utrzymaniu, zaś w latach następnych częściowo była przez nią utrzymywana. Podniosła, iż S. D. mąż R. D. był upoważniony do odbioru świadczenia emerytalnego spadkodawczyni. Początkowo zachowywał całe świadczenie, a od grudnia 2010 r, część tego świadczenia. Z tych pieniędzy w 2012 roku sfinansował remont mieszkania i później pochówek. K. D. utrzymywał więc spadkodawczynię, a później dokładała do jej utrzymania, zwłaszcza, że jej stan zdrowia w 2009 r. zaczął się pogarszać. C. P. zajmowała się pozwana wraz ze swoją matką, R. D. przyjeżdżała jedynie dwa razy do roku pomagać w opiece nad matką, natomiast D. W. opiekowała się nią sporadycznie i odpłatnie. I. D. od 2008 r. nie utrzymywał żadnego kontaktu z matką, nie odwiedzał, nie pomagał w jej opiece.

Pismem z dnia 21.11.2014 r. powodowie wskazali, iż pozwana sprawiała poważne problemy wychowawcza, zaniedbywała obowiązki szkolne, domowe oraz opiekę nad babcią. K. D. pomimo uzyskania pełnoletności nie podejmowała pracy i żyła wyłącznie na koszt C. P.. Jej nieodpowiedzialne zachowanie doprowadziło do tego, że spadkodawczyni znacznie podupadła na zdrowiu. Do konta upoważniła zięcia ponieważ miała ograniczone zaufanie do swojej wnuczki. Po dokonaniu darowizny wszelkie koszty związane z utrzymaniem mieszkania nadal ponosiła spadkodawczyni z pieniędzy z jej emerytury, a którymi gospodarował S. D.. Ponadto utrzymywała obdarowaną. S. D. na swój koszt wykonał remont mieszkania polegający na wymianie okien. W tym czasie pozwana urządzała liczne i głośne libacje alkoholowe, uciążliwe nie tylko dla spadkodawczyni, ale także dla sąsiadów. Ponadto dzieci opiekowały się matką i odwiedzały ją. K. D. pozostawiała chorą C. P. w domu bez opieki przez kilka dni. Podczas jednej z takich sytuacji spadkodawczyni spadła i złamała kość udową oraz poważnie uszkodziła głowę. Pomoc otrzymała dopiero po kilku godzinach gdzie została zabrana do (...) w K., a następnie do (...) w K.. K. D. odwiedziła ją tylko dwa razy, a ponadto wynajęła mieszkanie i spadkodawczyni nie miała jak do niego wrócić. W związku z powyższym do dnia śmierci mieszkała ona w (...) w K. gdzie opłatę ponosił S. D.. W związku z powyższym brak jest podstaw do pomniejszenia wartości mieszkania o wartość obciążającego ją prawa rzeczowego.

SĄD USTALIŁ NASTĘPUJĄCY STAN FAKTYCZNY

Na mocy umowy darowizny z dnia 07.11.2008 r. rep. (...)r. zawartej przed notariuszem I. B. w kancelarii notarialnej w K. K. D. otrzymała od C. P. lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...) o pow. 60,88 m ² oraz pomieszczenia przynależnego piwnicy o powierzchni 5,10 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...). W dziale IV wpisana była hipoteka umowna kaucyjna do wysokości 123 000,00 zł na rzecz Gminy K. w przypadku odsprzedaży lokalu do dnia 9.07.2018 r. K. D. ustanowiła na rzecz C. P. służebność osobistą polegającą na prawie dożywotniego i bezpłatnego zamieszkiwania w całym lokalu mieszkalnym.

Dowód:

- umowa darowizny z dnia 07.11.2008 r. (k. 18-19)

- odpisy księgi wieczystej nr (...) (k. 20-24)

Służebność osobista mieszkania ujawniona na rzecz C. P. w księdze wieczystej nr (...) wygasła z dniem 12.04.2014 r. wskutek śmierci spadkodawczyni. Pomimo też wpisanej w tej samej księdze wieczystej na rzecz Gminy K. hipoteki umownej kaucyjnej do wysokości 123 000,00 zł z tytułu bonifikaty za nieodsprzedanie lokalu przez 10 lat, wierzytelność zabezpieczona hipoteką przestała istnieć z dniem 9.07.2018 r., gdyż z tą chwilą upłynął 10-letni okres od jej ustanowienia.

Okoliczność bezsporna

C. P. zmarła w dniu 12.04.2014 r. w K., posiadała 5 dzieci: R. D., D. W., I. D., M. P. i A. K., która zmarła 15.01.1981 r.

K. D. jest córką M. P., a I. J. jest córką zmarłej A. K.. Obie są wnuczkami spadkodawczyni.

Dowód:
- odpis skrócony aktu zgonu C. P. (k. 7)

- odpis skrócony aktu małżeństwa D. W. (k. 7)

- kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa R. D. (k. 16)

- kserokopia odpisu skróconego aktu urodzenia I. D. (k. 17)

- akty stanu cywilnego (załączone akta tut. Sądu sygn. akt I Ns 155/15)

C. P. nie pozostawiła w spadku żadnego wartościowego majątku.

Okoliczność bezsporna

Postanowieniem z dnia 17.02.2015 r. sygn. akt I Ns 155/15 spadek po C. P. nabyli: R. D., D. W., I. D., M. P. i I. J. po 1/5 części spadku.

Dowód:

- postanowienie z dnia 17.02.2015 r. ( załączone akta tut. Sądu sygn. akt I Ns 155/15)

R. D. od dnia 01.03.2007 r. ma przyznaną emeryturę.

Dowód:

- decyzja emerytalna (k. 28-29, 70-71)

D. W. od dnia 09.05.2010 r. tj. dnia osiągnięcia wieku emerytalnego ma przyznaną emeryturę.

Dowód:

- decyzja emerytalna (k. 25-27, 67-69)

Powodowie pismem z dnia 26.06.2014 r. wezwali K. D. do zapłaty w terminie 14 dni kwoty po 16 000,00 na rzecz R. D. i D. W. oraz kwoty 12 000,00 zł na rzecz I. D. tytułem zachowku.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 26.06.2014 r. (k. 30-31)

Wartość lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...) o pow. 60,88 m ² oraz pomieszczenia przynależnego piwnicy o powierzchni 5,10 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...) w stanie na dzień 07.11.2008 r. i w cenach na dzień wyceny, bez obciążenia służebnością osobistą mieszkania wynosi 65 427,00 zł. z Obciążeniem służebnością osobistą mieszkania wynosi 35 603,00 zł.

Dowód:

- opinia biegłej sądowej z dnia 18.06.2017 r. (k:592-624)

- opinia uzupełniająca z dnia 28.06.2018 r. (k. 716-721)

K. D. od 2008 r. mieszkała i opiekowała się swoją babcią C. P., która była osobą schorowaną m.in. na A.. Miały ze sobą dobry kontakt, spadkodawczyni jak i sąsiedzi nie skarżyli się na pozwaną. K. D. dobrze zajmowała się swoją babcią, dbała o jej potrzeby. Utrzymywały się z emerytury spadkodawczyni i wynagrodzenia za pracę pozwanej. Dostęp do emerytury C. P. miał jej zięć S. D., który przekazywał określone pieniądze K. D. na rachunki i utrzymanie teściowej. W opiece nad spadkodawczynią wspomagały ją mama M. P. i siostra S. P.. R. D. podczas swoich pobytów w Polsce zabierała C. P. do siebie i się nią opiekowała. Przychodziła czasami także D. W. i opiekowała się mamą. W spornym mieszkaniu przeprowadzony został remont przez S. D. częściowo z emerytury spadkodawczyni.

Dowód:

- dokumentacja pracownicza pozwanej dot. jej zatrudnienia (k. 114-129 i 518-521)

- deklaracja dot. opłat za śmieci ( k. 137-138 )

- dowody płatności pozwanej za media (k. 140-141, 147-203 i 366-427)

- wyciąg z rachunku bankowego pozwanej (k. 142-146 )

- wyciąg z rachunku bankowego spadkodawczyni (k. 208-212 )

- informacja bankowa o rachunku spadkodawczyni (k. 297)

- rachunki za remont komina i okien w 2012 r. oraz kuchni w 2014 r. (k. 360 i 442 )

- przelewy bankowe na rzecz pozwanej (k. 443-477 )

- zeznanie świadka M. P. (k. 305v.-306v)

- zeznania świadka S. P. (k. 307v)

- zeznania świadka D. T. (k. 307)

- zeznania świadka P. S. (k. 307v.-308)

- zeznania świadka A. P. (k. 306v.-307)

- zeznania świadka A. N. (k. 305)

- zeznania świadka T. M. ( k. 304v.)

- zeznania świadka P. L. (k. 288)

- zeznania świadka S. H. (k. 493-494v)

- zeznania świadka W. G. (k. 304v.-305)

- zeznania świadka S. D. (k. 303)

- zeznania świadka R. B. (302v)

- zeznania świadka Z. P. (k. 305)

- zeznania świadka K. S. (k. 534-536)

- zeznania świadka A. B. (k. 492v.-493 )

- zeznania świadka B. P. ( k. 537-538)

- zeznania powoda I. D. (k. 495-496)

- zeznania powódki D. W. (k. 496-497)

- zeznania powódki R. D. (k. 497v.-500)

- zeznania pozwanej K. D. ( k. 500v.-503v.)

SĄD ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE

Zgodnie z art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi, rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Zachowek jest długiem spadkowym powstającym w dacie śmierci spadkodawcy. Celem tej instytucji jest zapewnienie ,,niektórym osobom najbliższym spadkodawcy, oznaczonej korzyści ze spadku, nawet wbrew woli spadkodawcy” ( J. Kosik, System prawa cywilnego. Prawo spadkowe, t. IV, pod red. J. St. Piątowskiego, Ossolineum 1986, s. 535). Ochrona interesów majątkowych najbliższych członków rodziny wymienionych w w/w przepisie, jest więc w gruncie rzeczy istotą zachowku. Roszczenie o zachowek z zasady kierowane jest przeciwko spadkobiercy. Zgodnie jednak z art.1000 k.c. jeżeli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tyko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.

Na gruncie niniejszej sprawy mamy do czynienia z sytuacją, w której w spadku nic się nie znajdowało, ponieważ spadkodawczyni przed śmiercią dokonała darowizny na rzecz swojej wnuczki K. D.. Na mocy darowizny z dnia 07.11.2008 r. rep. A(...)r. pozwana otrzymała od matki stron postępowania C. P. lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...) o pow. 60,88 m ² oraz pomieszczenia przynależnego piwnicy o powierzchni 5,10 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą nr (...). W ten sposób spadkobiercy ustawowi zostali pozbawieni spadku, gdyż darowizna spowodowała iż w spadek był pusty.

W tym miejscu pojawia się zasadnicze pytanie - jaka jest wartość powyższego lokalu mieszkalnego. Przy udzielaniu odpowiedzi na to pytanie posłużono się pisemną opinią biegłej z zakresu wyceny nieruchomości inż. B. J., jak i wyjaśnieniami biegłej w piśmie, w którym podtrzymała ona całość swojej zasadniczej, pisemnej opinii. Wycena wartości mieszkania w dniu darowizny w ocenie sądu nie budzi wątpliwości. Biegła w oparciu o analizę rynku wyceniła wartość lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. (...) w dniu darowizny na kwotę 65 427,00 zł bez obciążenia służebnością osobistą mieszkania, a na kwotę 36 603,00 zł jeżeli lokal jest obciążony służebnością osobistą mieszkania. K. D. nie wnosiła zastrzeżeń co do opinii biegłej, natomiast powodowie wnosili zarzuty do powyższej opinii i o przeprowadzenie opinii uzupełniającej. Jednakże w ocenie Sądu wbrew stanowisku powodów opinia biegłej B. J. jest rzetelna, profesjonalna, komplementarna oraz argumenty jak i metody w niej przedstawione są logiczne i poprawne, materiał porównawczy również. Nie budziły wątpliwości wywody i logika rozumowania biegłej jak i spekulacja z wyliczeniem. Sąd ocenił, iż zarzuty powodów nie były wstanie podważyć merytoryczności tej opinii. Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinią biegłego zostały przekonane również strony. Wystarczy że opinia jest przekonująca dla Sądu, który też wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę ( wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2000 r., II UKN 483/99 - Lex nr 1218456 ). Sąd stanął na stanowisku, że służebność była ustanowiona na rzecz spadkodawczyni i z chwilą jej śmierci przestała ona istnieć tj. dnia 12.04.2014 r. Jeśli chodzi natomiast o ustanowioną hipoteką umowną kaucyjną na rzecz Gminy Miejskiej K. do wysokości 123 000,00 zł, to minęły już stosowne okresy czasu zabezpieczające bonifikatę tj. 10 lat i ona wygasła. Sąd przyjął więc wartość lokalu mieszkalnego w dniu darowizny bez obciążenia służebnością osobistą mieszkania na kwotę 65 427,00 zł.

Kolejnym elementem podlegającym analizie jest kwestia jaki udział w części spadku przysługiwał powodom. W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku R. D., D. W. i I. D. przysługiwało po 1/5 części spadku. W tej sytuacji gdy kwotę 65 427,00 zł podzielimy na pięć, da nam to kwotę 13 085,40 zł. Zgodnie z przepisem art. 991 § 1 k.c. zstępnym, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału. Z tego powodu należał się powodowi I. D. zachowek w wysokości połowy wartości jego udziału spadkowego tj. 2/3 z 1/5. W niniejszej sprawie jest to kwota 6 542,70 zł i taką też kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda.

Jeżeli chodzi o powódki R. D. i D. W. przysługuje im zachowek w wysokości 2/3 wartości przysługującego im udziału spadkowego. W niniejszej sprawie są to kwoty po 8 723,60 zł i takie też kwoty zasądzono od pozwanej na rzecz powódek. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, iż R. D. i D. W. są osobami trwale niezdolnymi do pracy, gdyż wynika to przyznanych im decyzji emerytalnych w datach jeszcze przed śmiercią spadkodawczyni. R. D. od dnia 01.03.2007 r. ma przyznaną emeryturę, a D. W. od dnia 09.05.2010 r. W orzecznictwie przeważa pogląd, iż trwałą niezdolność do pracy oraz małoletniość uprawnionego do zachowku należy oceniać według chwili otwarcia spadku, jako że z tą chwilą powstaje uprawnienie do zachowku. Ponadto niewątpliwie osiągniecie powszechnego wieku emerytalnego w dacie otwarcia spadku daje podstawy do rozważań w kwestii spełnienia przesłanki całkowitej i trwałej niezdolności do pracy w rozumieniu art. 991 § 1 k.c. ( por. wyrok SA w Białymstoku z 21.02.2014 r., I ACA 698/13). Z tego powodu należało się powódką w ramach zachowku po 2/3 należnego im udziału.

Pozwana K. D. twierdziła, że powódki R. D. i D. W. są zdolne do pracy jednakże zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał na niej ciężar udowodnienia tego faktu. W toku postępowania dowodowego pozwana nie wykazała, że powódki są zdolne do pracy mimo posiadanych przez nich decyzji emerytalnych. Nie dało się też tych okoliczności ustalić jednoznacznie w oparciu o załączone akta dochodzenia. Ocena zdolności do pracy osoby uprawnionej do zachowku winna być każdorazowo oceniana indywidualnie. Jednakże podkreślić należy, iż zaawansowany wiek uprawnionego, uprawniający go do skorzystania ze świadczeń z zabezpieczenia społecznego, stwarza silne domniemanie faktyczne trwałej niezdolności tej osoby do pracy ( zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2016 r., VI ACa 1401/15 – Lex nr 2191533 ).

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wszystkich świadków, gdyż były one klarowne, logiczne i spójne. Większość świadków pozytywnie wypowiadała się na temat K. D. i jej opieki nad C. P.. Zaznania ich przy tym były bardziej wyczerpujące i przekaz więcej wnosił do sprawy ( M. P., S. P., D. T., P. S., A. P., P. L., S. H., Z. P. i K. S. ), inne były natomiast mniej szczegółowe i z tej racji mniej pomocne. Wszystkie jednakże – reprezentując różną wartość dowodową - pozostawały w zgodzie z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w tym z dokumentacją. Z takich samych przyczyn nie budziły zastrzeżeń pod względem ich prawdziwości zeznania powodów I. D., D. W. i R. D. oraz pozwanej K. D.. Były one również dostatecznie spójne wewnętrznie i pomiędzy sobą, a także korelowały z zeznaniami świadków. Zeznania powódki R. D. poświadczały nawet po części twierdzenia pozwanej. Zeznania pozostałych natomiast powodów nie stały z nimi w isprzeczności.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwana otrzymała wezwanie do zapłaty należnego zachowku w dniu 03.07.2014 r. w terminie 14 dni, w związku z czym cała kwota była wymagalna w dniu 17.07.2014 r. tj. po upływie 14 dni po otrzymaniu przez K. D. wezwania.

Mając na uwadze ustalone w sprawie okoliczności faktyczne oraz przywołane przepisy zasądzono od pozwanej K. D. na rzecz R. D. i D. W. kwoty po 8 723,60 zł, a na rzecz I. D. kwotę 6 542,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17.07.2014 r. do dnia zapłaty ( punkty I-III wyroku ).

Sąd w punkcie II wyroku zasądzając na rzecz D. W. w/w kwotę nakazał przymusowe ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa kwoty 800,00 zł tytułem nieuiszczonej przez powódkę opłaty sądowej. Uczestniczka postępowania była zwolniona od kosztów sądowych tj. od uiszczenia opłat sądowych i wydatków zgodnie z art. przepisu 100 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienie od kosztów sądowych oznacza, że uczestniczka nie ponosi opłat, a tymczasowo wydatki ponosi Skarb Państwa. Opłata sądowa w niniejszej sprawie wynosiła 800,00 zł, od której powódka była zwolniona i nie pokryta przez pozwaną przy uwzględnieniu zasady równej odpowiedzialności za koszty i ich zniesienie. Orzeczenie w tej mierze znajduje oparci w treści przepisy art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 83 § 2 tej ustawy oraz w zw. z art. 520 § 2 k.p.c. Tymczasowe pokrycie wydatków przez Skarb Państwa wymagało rozliczenia tych kosztów na końcowym etapie postępowania. Skoro powódka D. W. otrzymała w wyniku zachowku określoną kwotę pieniędzy, to nie było podstaw by nie miała zwracać wyłożonych wydatków sądowych.

W punkcie IV wyroku Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie wskutek cofnięcia żądania pozwu w stanowisku końcowym na rozprawie, ponad to co zostało zasądzone.

O kosztach procesu sąd orzekł w oparciu o przepis art. 100 k.p.c., który to przepis stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd miał na uwadze to, że powodowie praktycznie niemal w połowie wygrali spór. Powodowie i pozwana korzystali z pomocy profesjonalnych pełnomocników i ponieśli wobec tego koszty zastępstwa procesowego. Mając na uwadze, że powodowie wygrali spór co do połowy, zniesienie kosztów procesu pomiędzy stronami było uzasadnione ( punkt V wyroku ).

Powodowie R. D. i I. D. wpłacili zaliczkę na opinię biegłego, która nie została w całości rozdysponowana. W związku z czym w punkcie VI wyroku nakazano zwrócić R. D. i I. D. kwoty po 45,00 zł stanowiącą nadpłaconą zaliczkę na wydatki.