Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Anna Lasko

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2018 r. w K.

sprawy z powództwa (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.

przeciwko P. B.

o zapłatę

I  zasądza od pozwanego P. B. na rzecz strony powodowej (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. kwotę 5.366,89 zł (słownie złotych: pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt sześć 89/100) wraz z odsetkami liczonymi następująco:

- od kwoty 2.649,54 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, nie przekraczającej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 27.09.2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 2.717,35 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27.09.2017r. do dnia zapłaty,

II  dalej idące powództwo oddala,

III  zasądza od pozwanego P. B. na rzecz strony powodowej (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. kwotę 1.612,26 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1268/17

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. B. kwoty 6 901,43 zł wraz z odsetkami:

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 4 251,89 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP nie przekraczającej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 2 649,54 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Strona powodowa wniosła o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje żądanie strona powodowa podała, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwanego należności z tytułu umowy o kredyt zawartej pomiędzy pozwanym a poprzednim wierzycielem. Strona powodowa podała dalej, że wierzytelność stała się wymagalna z dniem 17 grudnia 2013 r. Strona powodowa twierdziła, że z uwagi na rażące naruszenie warunków spłaty przedmiotowa umowa została wypowiedziana, a następnie wierzytelność została przez Bank sprzedana stronie powodowej. Strona powodowa podała, że na wartość przedmiotu sporu tj. kwotę 6 901,43 zł składają się: kwota 2 649,54 zł niespłaconego kapitału, kwota 1 256,74 zł odsetek karnych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela, kwota 239,10 zł kosztów poniesionych przez poprzedniego wierzyciela, kwota 38,70 zł odsetek umownych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela, kwota 2 717,35 zł tytułem odsetek karnych naliczonych od kwoty niespłaconego kapitału w okresie od dnia 23.07.2011 r. do dnia 31.12.2015 r. według stopy odsetek umownych stanowiących czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym oraz w okresie od 01.01.2016 r. do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu według stopy odsetek umownych nie większej niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie.

Pozwany P. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz kosztów sądowych według norm przepisanych.

Pozwany w uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty podał, że w przeważającej mierze uiścił dochodzoną przez stronę powodową należność na rzecz pierwotnego wierzyciela tj. Banku (...) S.A., a wynikającą z umowy kredytowej. Pozwany wskazał, że prowadzona przeciwko niemu egzekucja doprowadziła do zaspokojenia znacznej części wierzytelności, a postępowanie egzekucyjne umorzono. Pozwany zarzucił, że strona powodowa nie udowodniła istnienia roszczenia, ani jego wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 06.08.2007 r. P. B. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą we W. umowę o kredyt gotówkowy o numerze (...) na kwotę 10 000,00 zł z oprocentowaniem wynoszącym 17,20 % w stosunku rocznym. Spłata kredytu miała nastąpić w 48 miesięcznych ratach. Na kwotę kosztów kredytu w wysokości 4 519,57 zł składały się prowizja z tytułu udzielenia kredytu w wysokości 400 zł oraz odsetki od kredytu w wysokości 4 119,57 zł. W umowie zastrzeżono, że oprocentowanie należności przeterminowanych równe jest czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Umowa ta przewidywała, że jeśli kredytobiorca nie wykona zobowiązań będzie go można obciążyć kosztami wezwań i upomnień.

Dowód: umowa o kredyt gotówkowy k. 24-26.

Opisana wyżej umowa o kredyt gotówkowy została wypowiedziana.

(okoliczność bezsporna)

Bank (...) S.A. we W. w dniu 13.11.2009 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny numer (...), w którym wskazał wysokość zobowiązania P. B. na kwotę 6 488,24 zł, na którą składała się kwota 6 449,54 zł tytułem kapitału oraz kwota 38,70 zł tytułem odsetek umownych liczonych za okres od 28.06.2009 r. do dnia 12.11.2009 r. Bank wskazał, że po uzyskaniu klauzuli wykonalności będą naliczane odsetki od kwoty kapitału 6 449,54 zł według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP oraz od kwoty 38,70 zł stanowiących część należności głównej według ustawowej stopy procentowej.

Dowód: bankowy tytuł egzekucyjny k. 28.

Z wniosku wierzyciela Banku (...) S.A. we W. przeciwko P. B. prowadzono postępowanie egzekucyjne na podstawie opisanego wyżej bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze w dniu 26.07.2010 r. W postępowaniu egzekwowano należność główną, która na dzień 23.09.2010 roku wynosiła 2 649,54 zł. Postępowanie to w dniu 14.12.2010 r. zostało umorzone wobec jego bezskuteczności.

Dowód: kopie pism z akt komornika o sygn. Km 7159/10 k.71-73, 77-78.

W dniu 12.09.2011 r. Bank (...) S.A. we W. stwierdził, że przysługuje mu od pozwanego z tytułu umowy numer (...) zobowiązanie wynoszące kwotę 2 688,24 zł należności głównej, na którą składała się kwota 2 649,54 zł kapitału, kwota 38,70 zł odsetek umownych, a także kwota 1 343,47zł odsetek z tytułu opóźnienia oraz kwota 239,10 zł tytułem kosztów wezwań i upomnień.

Dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych banku k. 29.

Strona powodowa na mocy umowy z dnia 12.09.2011 r. nabyła od Banku (...) S.A. we W. wierzytelność przysługującą względem pozwanego.

Dowód: umowa sprzedaży wierzytelności z załącznikami k. 15-21, 74-76.

Strona powodowa dokonała wyliczenia odsetek karnych należnych od kwoty kapitału 2 649,54 zł za okres od 23.07.2011 r. do 26.09.2017 r., które wyniosły 2 171,35 zł.

Dowód: wyliczenie odsetek k. 30.

Pozew przeciwko P. B. został złożony w sądzie w dniu 27.09.2017 r.

Dowód: data stempla pocztowego k. 33.

Sąd zważył co następuje:

Powyższych ustaleń sąd dokonał na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała. Okolicznością bezsporną, nie negowaną przez pozwanego, było wypowiedzenie umowy kredytowej, chociaż brak jest w aktach dokumentu pozwalającego ocenić kiedy dokonano wypowiedzenia oraz czy było skuteczne.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy było określenie obowiązków dowodowych ciążących na stronach w zakresie powoływanych twierdzeń. Zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.). W myśl przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Strona powodowa powinna zatem wykazać zasadność całego dochodzonego roszczenia obejmującego zarówno należność główną jak i dochodzone odsetki. Niewątpliwie doszło to wypowiedzenia umowy kredytowej. Nastąpiło to z pewnością jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego bowiem dokumenty nie wskazują, aby pozwany wytaczał powództwo przeciwegzekucyjne. Ze szczątkowych kopii dokumentów akt komorniczych (które zostały wybrakowane) wynika, że tuż przed umorzeniem postępowania egzekucyjnego kwota należności głównej wynosiła 2 649,54 zł. Pozwala to na uznanie, że nabyta przez stronę powodową wierzytelność w tym zakresie jest jej należna. Pozwany wbrew swoim twierdzeniom nie spłacił długu w tym zakresie bowiem egzekucję umorzono z powodu jej bezskuteczności. W tym momencie dochodzi do odwrócenia podmiotu, na którym spoczywa ciężar dowodu. Nie jest bowiem tak, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 czerwca 2013r. sygn. akt II PK 304/12, LEX 1341274). W konsekwencji więc strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013r., sygn. I ACa 613/12, LEX 1294695). Wypada w tym kontekście przypomnieć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r. sygn. IV CSK 299/06 LEX nr 233051 stanowiący, że ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym nie zawsze spoczywa na powodzie; ten kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Podstawy takiego rozumowania wywodzą się z prawa rzymskiego. Znana mu była zasada ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat. Towarzyszy temu reguła excipiendo reus fit actor (pozwany, który podnosi zarzuty, staje się powodem); w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego zajmuje on rolę powoda i na nim spoczywa ciężar dowodu. ( por. K. Piasecki teza 6 komentarza do art. 6 kodeksu cywilnego [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003, por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9.07.2009r. sygn. III CSK 341/08 LEX 584753 oraz z dnia 20.04.1982r. sygn. I CR 79/82 LEX 8416). Skoro zatem strona powodowa udowodniła roszczenie o zapłatę należności głównej z tytułu niespłaconego kapitału w kwocie 2 649,54 zł, to obowiązkiem pozwanego było, jeśli chciał obalić twierdzenie strony powodowej, wykazanie, że to roszczenie zaspokoił. Tego jednak pozwany nie uczynił i należało uznać, że długu tego nie spłacił.

Umowa kredytowa przewidywała tzw. odsetki karne w razie niespłacenia w terminie rat pożyczki. Odsetki te należały się stronie powodowej jednak, aby prawidłowo wyliczyć ich wysokość, strona powodowa musiała przedstawić dowody na to kiedy przypadał termin zapłaty poszczególnych rat pożyczki, kiedy nastąpiła wpłata części zobowiązań. Bez tych danych sąd nie był w stanie zweryfikować prawidłowości naliczonych odsetek karnych przez pierwotnego wierzyciela. Obowiązek udowodnienia wskazanych faktów spoczywał na stronie powodowej. Tymczasem dokumenty zebrane w aktach jednoznacznie nie wskazują daty pewnej. Raty kredytu były płatne w miesięcznych ratach. W przypadku, gdy zwrot pożyczki oznaczony został przez strony umowy w częściach (ratach), to staje się on wymagalny z upływem terminów ustalonych dla poszczególnych rat, chyba że w umowie postanowiono inaczej ( patrz. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 1.12.2016 r. w sprawie I PK 297/15, orzeczenie Sądu Najwyższego z 17.12.2008 r., I CSK 243/08, opubl. OSNC nr 1/2010 poz. 16). Zatem, aby zweryfikować prawidłowość naliczenia odsetek karnych dokonanych przez Bank po wypowiedzeniu umowy kredytowej, których zasądzenia domagała się strona powodowe, konieczne było przedstawienie dowodów na wymagalność poszczególnych rat pożyczki, a także w jakich terminach i w jakiej wysokości pozwany dokonywał wpłat na poczet zadłużenia.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że samo wystawienie przez pierwotnego wierzyciela bankowego tytułu egzekucyjnego nie daje podstawy do przyjęcia, że faktycznie dłużnika obciąża zobowiązanie określone w tym tytule. Zgodnie z treścią obowiązującego w 2009 r. przepisu art. 786 ² par. 1 k.p.c. w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sąd bada, czy dłużnik poddał się egzekucji oraz czy roszczenie objęte tytułem wynika z czynności bankowej. Przedmiotem badania sądu w takim postępowaniu nie jest objęta wymagalność samego świadczenia. Tym samym bankowy tytuł egzekucyjny nie może stanowić wystarczającego dowodu na to, że Bank prawidłowo wyliczył odsetki od należności głównej.

Dysponując takim materiałem dowodowym jaki przedstawiła strona powodowa, sąd nie mógł zweryfikować daty wymagalności świadczenia odsetkowego. Prowadzi to do wniosku, iż nie sposób ustalić czy wyliczenia odsetek przez poprzedniego wierzyciela było prawidłowe. Pewnym jest natomiast, że w 2011 roku Bank sprzedał wierzytelność, która była już w całości wymagalna. W sytuacji przedłożenia przez stronę powodową wyliczenia odsetek karnych od kwoty niespłaconego kapitału w kwocie 2 649,54 zł, której zasadność strona powodowa udowodniła (o czym było wcześniej), możliwe było zasądzenie na jej rzecz odsetek karnych wyliczonych za okres od 23.07.2011 r. do 26.09.2017 r. Niemniej jednak roszczenia strony powodowej o zapłatę odsetek karnych i umownych wyliczonych przez pierwotnego wierzyciela w kontekście braku możliwości zweryfikowania prawidłowości wyliczeń, należało jako nie udowodnione przez stronę powodową oddalić.

Podobne rozważania można odnieść do żądania zwrotu kosztów poniesionych przez poprzedniego wierzyciela wezwań i upomnień wyliczonych na kwotę 239,10 zł. Strona powodowa nie udowodniła, że czynności takie faktycznie zostały przeprowadzone, dlatego żądanie w tym zakresie również należało oddalić.

Zważywszy powyższe, a także zebrany materiał dowodowy, należało zasądzić od pozwanego P. B. na rzecz strony powodowej (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. kwotę 5.366,89 zł (słownie złotych: pięć tysięcy trzysta sześćdziesiąt sześć 89/100) wraz z odsetkami liczonymi od kwoty 2.649,54 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, nie przekraczającej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 27.09.2017 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 2.717,35 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27.09.2017r. do dnia zapłaty, natomiast dalej idące powództwo oddalić.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. bowiem doszło do częściowego uwzględnienia żądania. Strona powodowa wygrała sprawę w 78 %, a pozwany - w 22 %. Do kosztów strony powodowej należą: 1 800,00 zł – koszty zastępstwa procesowego, 250,00 zł – opłata sądowa od pozwu, 17,00 zł – opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, łącznie – 2 067 zł. Pozwany nie wykazał kosztów. Po stosunkowym rozdzieleniu należało zasądzić od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 1 612,26 zł, o czym orzeczono w punkcie III sentencji wyroku.